Marciniak (forma żeńska: Marciniak, Marciniakowa, liczba mnoga: Marciniakowie) – polskie nazwisko powstałe w XVIII wieku od imienia Marcin i prawdopodobnie oznaczające jego syna. Na dzień 17.01.2015 r. nazwiskiem tym w Polsce posługiwały się 48 834 osoby. Forma nazwiska Marciniak charakterystyczna jest dla zachodniej Polski. Odmianą tego nazwiska używaną na wschodnich terenach Polski jest nazwisko Marciniuk.